Thomas Hambrock bewees begin deze maand dat een 3 Tesla MRI scan de beste methode is om van een tumor in de prostaat de exacte positie te bepalen. Ook geeft de MRI een goede indicatie waar zich het meest agressieve deel van de tumor bevindt, zodat gerichte biopten kunnen worden genomen. Hij promoveerde cum laude aan het UMC St R adboud in Nijmegen. Zijn proefschrift draagt hij op aan zijn grootvader die op 63-jarige leeftijd aan prostaatkanker overleed.
Thomas Hambrock verdedigt zijn proefschrift door te beginnen met een reeks korte scenes uit films met daarin een aantal grappige metaforen. Zo vergelijkt hij in ëén van de filmjes het nemen van een biopt met behulp van MRI met een boogschieter die zijn pijlen midden in de roos schiet. Radioloog Prof Jelle Barentsz roemt de humor en kunde van de kersverse doctor en is enthousiast over zijn proefschrift. Het is de eerste keer in de carrière van de professor dat een promovendus van hem cum laude afstudeert. ,,Het is prachtig om te zien hoe Thomas Hambrock het bewijs van de toegevoegde waarde van MRI diagnostiek levert.” Dat maakt nieuwsgierig.
Op naar het UMC St. Radboud waar we met Thomas Hambrock (34) afspreken in de kamer van professor Barentsz die op dat moment in Amerika verblijft. Hambrock spreekt met een licht accent. Het verraad zijn jeugd in Zuid-Afrika waar hij geboren werd en opgroeide en waar zich misschien wel het eerste zaadje in hem nestelde wat er voor zorgde dat hij zich jaren later in zou zetten voor een betere diagnostiek van prostaatkanker. Zijn opa die ook een Zuid-Afrikaan was, overleed vrij jong aan deze ziekte. Hambrock: ,,Toen bij hem in 1965 prostaatkanker werd ontdekt, zat het al in zijn botten (er was toen geen PSA meting). Nadat zijn prostaat was verwijderd, leefde hij nog 5 jaar. Mijn oma vertelde mij dat hij enorm veel pijn had van de uitzaaiingen in zijn botten. Ze vertelde ook dat hij golfbal grote knobbels (metastasen) op zijn hoofd kreeg. In die tijd werd er in Zuid-Afrika nog geen morfine gebruikt bij patiënten met kanker. Hij heeft dus lang ondraaglijk veel pijn moeten verduren. Mijn grootvader was een diepgelovig mens en in plaats van klagen, zong hij lofliederen aan God.” De verhalen over zijn opa maakten indruk op Hambrock en motiveerde hem om jaren later zijn proefschrift ‘The Value of 3 Tesla Magnetic Resonance Imaging for the Detection and Aggressiveness Assessment of Prostate Cancer’ op te dragen aan zijn grootvader Hermann August Hambrock.
Onderbehandeling
Dan maar meteen de vraag wat zijn proefschrift betekent voor de man met de verdenking prostaatkanker. Hambrock: ,,Het grote voordeel voor de patiënt is dat we bewezen hebben dat we met een 3 Tesla MRI een heel gerichte punctie kunnen nemen die precies op de juiste plaats en in het meest agressieve gedeelte van de tumor plaatsvindt. Een deel van de prostaatkankers zijn laag agressief en veroorzaken geen klachten en de man gaat er niet aan dood. Daarom worden deze kankers ook wel niet-significante genoemd. De agressie van de kanker wordt tot nu toe bepaald door pathologisch onderzoek van tumorweefsel, verkregen met een echografisch geleid biopt via de anus en uitgedrukt in de zogenaamde Gleason gradering. De juiste bepaling is van zeer groot belang voor de bepaling van de juiste therapie en de prognose. En dat is nu juist de valkuil! Met de tot nu toe gebruikelijke rectale echogeleide biopsie (het wegnemen van stukjes weefsel via de anus) wordt niet alleen een aanzienlijk aantal prostaatkankers gemist, maar wordt ook het meest agressieve deel van de kanker in 40 procent niet gevonden, wat leidt tot het later ontdekken van de tumor of tot onderschatting van de agressie ervan. Dit resulteert dan in onderbehandeling of inefficiënte behandeling. ”
In de afgelopen 5 jaar heeft 25 procent van de mannen hun PSA laten testen. Dit aantal neemt jaarlijks toe. Helaas is niet alleen de PSA verhoogd bij kanker, maar wordt dit ook vaak gezien bij goedaardige prostaataandoeningen. Wanneer het PSA niveau boven een bepaalde waarde komt, wordt overgegaan tot de echografische biopten. Op zo’n 10 a 12 plekken in de prostaat wordt er weefsel afgenomen. Hambrock: ,,De biopten zijn vervelend voor de patiënt en niet betrouwbaar genoeg. We onderzochten patiënten met een verhoogd PSA en die minimaal 2 sessies echografische biopten hadden ondergaan en waarbij de urologen geen kanker hadden geconstateerd. Na de MRI bleek dat in 41-59 procent van de gevallen toch kanker werd gevonden waarvan 86-93 procent met een significant caricinoom en dus behandeld moet worden.”
De MRI geleide biopsie liet in de onderzoeken zien dat er in 95 procent een exacte overeenkomst was tussen de uitslag van het biopsie-preparaat en het MRI beeld wat betreft het aantonen van de agressieve tumoren. Bij een echo-biopt was dit slechts in 54 procent het geval. Bovendien waren met MRI slecht 3 naalden nodig tegen 10 van het echo-biopt. MRI kent ook nadelen. Deze techniek is nog niet overal beschikbaar, dus niet iedere man kan hier gebruik van maken.
Hambrock: ,,Mijn collega onderzoeker Caroline Hoeks heeft aangetoond dat met MRI juist de niet agressieve (niet relevante- insignificante) tumoren niet en de agressieve wel goed zijn te zien. Dat betekent dat we uiteindelijk alleen de ‘significante’ tumoren met MRI ontdekken, zodat we alleen die tumoren behandelen, en de insignificnate tumoren waar de man mee, maar niet aan doodgaat niet. Dit laatste moet echter nog in een groter onderzoeksverband worden bevestigd, alvorens breed te kunnen worden geïmplementeerd. Zo’n studie onder leiding van Nijmegen, samen met het UMCU, Erasmus MC en ZGT in Hengelo is in 2013 gepland.
Stellingen van Thomas Hambrock
- Iedere man met de diagnose van prostaatkanker moet een multiparametrische MRI ondergaan.
- Iedere man met een blijvende verdenking op het hebben van prostaatkanker moet een multiparametrische MRI ondergaan.
- Iedere man bij wie een nauwkeurige bepaling van de agressiviteit van prostaatkanker nodig is moet een multiparametrische MRI ondergaan.
Bron: The Value of 3 Tesla Magnetic Resonance Imaging for the Detection and Aggressiveness Assessment of Prostate Cancer by Thomas Hambrock
Auteur: Monica Verhoek
Het bericht In de roos met MRI verscheen eerst op De Prostaatkliniek.